Alüminyum billet bir diğer adı alüminyum kütük, dikdörtgen, dairesel veya kare şeklinde olan küçük, yarı bitmiş bir metal parçasıdır. Bitmiş ürün haline gelmeden önce daha fazla işlenmesi gereken yarı mamul döküm ürünüdür.
Alüminyum hurdadan ya da alüminyum talaşından eritme yöntemiyle billet elde ederken en önemli husus, ergimiş alüminyum un içerisinde demirin çok az olması ya da hiç olmamasıdır. Çünkü alüminyum profil çekimi sırasında demir oranı yüksek olursa, ekstrüzyonda izler oluşabilir ve bu da istenmeyen bir durumdur. Alüminyum talaşı, 700 derecelere kadar ısıtılır ve saflaştırılmaya çalışılır. Bu sırada fırının sıcaklığı 1000 dereceleri bulabilir.
Fırından alüminyum eriyik, potalara dökülür. Bu sırada potaların içerisinde kesinlikle su olmaması gerekir. Çünkü su sıcak alüminyum ile temas ettiğinde patlamaya sebeb olur. Bu şekilde yaralanan çok kişi olmuştur.
Potalara billet üretimi için dökülen alüminyum soğutma sistemi çalıştırılarak soğutulur ve sonrasında potalardan çıkarılır.
Alüminyum billetler sabit kesitli şekillerinden ve boylarından dolayı, ürün elde edilmesini sağlayan en uygun proses ekstrüzyondur ekstrüzyon prosesiyle alüminyum profil imalatı için kullanılan alaşımlar dövme alaşımlar grubundandır.
Mimari amaç için üretilen profiller, genellikle 6XXX alaşımlarından, ekstrüzyon yöntemi ile üretilir. Yukarıda belirtildiği üzere AA 6XXX seri alaşımlar, magnezyum (Mg) ve silisyum (Si) içerirler, Mg ve Si ile birlikte diğer empüritelerin (Fe, Cu, Mn, Zn gibi) oranları alaşımlara farklı özellikler kazandırır. Örneğin Demir (Fe) miktarı 0,20 % veya daha düşük olan 6XXX alaşımlar parlak yüzey elde etmek için daha uygundurlar. Mat yüzey elde etmek içinse yüksek demir oranları tercih edilmelidir.
6XXX serisi (AlMgSi) alaşımları içinde mimari – inşaat sektöründe en yaygın kullanılanlar 6060 ve 6063 (EN ve yeni TS notasyonunda) ve AlMgSi0.5 (DIN ve eski TS notasyonunda) alaşımlarıdır. Bunların kimyasal bileşimleri genelde aynı olup, alt ve üst limitlerde nüans farklılıkları gösterirler.
EN AW / AA 6005, 6005A alaşımlar, 6063 ile kıyaslayarak ifade edersek; daha sert, mekanik özellikleri daha kuvvetli, ancak daha pahalı, daha zor ekstrüde edilen dolayısıyla kompleks geometrilerin üretimini zorlaştıran yada engelleyen bir alaşımdır.
6005A alaşımından imal edilen profillere koruma amaçlı eloksal yapılabilir ancak yüzey kalitesi dekoratif görüntü elde etmeyi zorlaştırır.
Plastik şekil verme olanağı açısından da bu alaşım 6063 kadar başarılı değildir.
Mukavemetin en önemli kriter olmadığı durumlar için yüzey işlem sonucunda optimal yüzey kalitesi için uygun olan alaşımdır. Mobilya profilleri gibi dekoratif öncelikler için tercih edilir.
Uygulama alanları: Pencere, kapı ve cephe sistemlerinde mimari kesitler, mefruşat, çerçeve sistemleri, aydınlatma, basamak, ray elektronik modüller, elektro motor çerçeveleri, bağlantı elemanları, soğutucu, radyatör, pnömatik, sulama, mobilya profilleri gibi uygulama alanları vardır. 6063’ün, 6060’a göre biraz daha sert ama daha zor ekstrüde edilebilir olduğunu söyleyebiliriz.
Karakteristik özellikleri: Korozyon dayanımı yüksektir, kaynak kabiliyeti çok iyidir, yorulma dayanımı yüksektir, soğuk şekillenebilir, karmaşık geometrilerde form verilebilir.
6005 ile kıyaslandığında çarpma tokluğu biraz daha iyi ancak dekoratif eloksala yatkınlığı biraz daha kötüdür. Diğer özellikleri 6005 ve 6005A alaşımlarına benzer. Tekrarlayacak olursak:
EN AW / AA 6082 alaşım, 6063 ile kıyaslayarak ifade edersek; daha sert, mekanik özellikleri daha kuvvetli, ancak daha pahalı, daha zor ekstrüde edilen dolayısıyla kompleks geometrilerin üretimini zorlaştıran yada engelleyen bir alaşımdır.
6082 alaşımdan imal edilen profillere koruma amaçlı eloksal yapılabilir ancak yüzey kalitesi dekoratif görüntü elde etmeyi zorlaştırır.
Plastik şekil verme olanağı açısından da bu alaşım 6063 kadar başarılı değildir.
Uygulama alanları: Demiryolu vagonlarında ağır yapılar, kamyon korkulukları, gemi inşaat sektörü, köprüler, bisiklet, kazan, platform, flanş, hidrolik parçalar, pilon, gemi direkleri, tente boruları, perçin
Karakteristik özellikleri: Krozyon dayanımı yüksek, çok iyi kaynak yapılabilir, makine yapımı için uygundur, T4 ısıl işleminden sonra stabilize edilmiş formda soguk şekillendirilebilme kalibiyeti çok iyidir, yorulma dayanımı orta seviyededir, kompleks parçalar için uygun değildir.
Elektriksel iletkenliği yüksek ve aynı zamanda yüksek sertlikte profiller için 6101 alaşımı uygun olabilir. 1XXX serisi alaşımların da elektriksel iletkenliği yüksektir ancak 6101 kesme işleme açısından daha iyidir ayrıca 6101 alaşımın çekme dayanımı da 1XXX serisine göre daha iyidir.
Parlak alüminyum elde etmeye en uygun alaşımdır.